Cmentarz parafialny w Starymgrodzie

W czasach przedchrześcijańskich na terenach pomiędzy Starymgrodem a Kuklinowem znajdowało się cmentarzysko nazywane Żalkami, Żolkami lub Żalami. W czasie zarazy chowano tam zmarłych.

W 1711 r. w Starymgrodzie, jak i całej okolice panowała zaraza, a wyniku której zmarła większa część mieszkańców. Zmarłych chowano na polach, w sadzie dworskim i pod figurami zwanymi „Bożymi mękami”.

Obecnie w Starymgrodzie obecnie znajdują się dwa cmentarze. Jeden przy kościele, a drugi na północ od kościoła.

Tradycja pochówków przy kościele sięga XI w. Cmentarz przykościelny w Starymgrodzie istnieć musiał prawdopodobnie od początku istnienia parafii, jednak brak źródeł o nim. W 1683 r. cmentarz musiał mieć osobne wejście, gdyż blisko jego wrót znajdowała się szkoła. Na terenie przykościelnym zachowały się nagrobki z XIX w. Przy kościele ulokowany jest także grobowiec dawnych właścicieli, czyli rodziny Chełkowskich. Najstarszy nagrobek na cmentarzu przykościelnym należy do zmarłego w 1826 r. Jana Nepomucena Węgorzewskiego. W 1825 r. przy cmentarzu powstała kostnica ufundowana przez dziedzica Wiktora Bronikowskiego. W 1850 r. powiększono cmentarz przykościelny kosztem ogrodu plebańskiego.

Prawdopodobnie z powodu braku miejsca ok. 300 metrów na północ za wioską przy drodze do Unisławia założono nowy cmentarz w 1907 r. Karta cmentarza znajdująca się w Narodowym Instytucie Dziedzictwa z 1985 r. wspominała, że najstarszym nagrobkiem była mogiła Anny Machowicz z 1914 r. znajdujący się w sektorze E. Sektor F od zawsze był wolny, podobnie, jak sektor D. Najstarszą częścią cmentarza jest jednak sektor B. W sektorze A chowane były zazwyczaj dzieci, natomiast sektor C wydaje się być najmłodszym. W 1985 r. teren otoczony był siatką, a wejście ogrodzone było kutą bramą z kutą furtką. W centralnym miejscu ustawiony był krzyż.

W latach 1795-1874 r. w Rojewie istniał cmentarz ewangelicki, do 1846 r. zarządzany przez parafię w Kobylinie, a potem w Krotoszynie.

Łukasz Cichy

Bibliografia:
Łukaszewicz Józef, „Krótki opis historyczny kościołów parochialnych, kościółków, kaplic, klasztorów, szkółek parochialnych, szpitali i innych zakładów dobroczynnych w dawnej dyecezyi poznańskiej. T. 2", Poznań 1859, s. 154-155
- Łukaszewicz Józef, „Krótki historyczno- statystyczny opis miast i wsi w dzisiejszym powiecie krotoszyńskim od najdawniejszych czasów aż po rok 1794. T. 1", Poznań 1869, s. 436-441
- Pałasz Sławomir, „Tajemnice wsi gminy Kobylin. Zarys dziejów”, Kobylin 2018, s. 220-256
- Narodowy Instytut Dziedzictwa, karty cmentarzy oraz kościoła w Starymgrodzie www.zabytek.pl
- Wielkopolscy Księża od XVIII do XX wieku, Wielkopolskie Towarzystwo Genealogiczne „Gniazdo" www.wtg-gniazdo.org/ksieza/
- Teki Dworzaczka